✍گزارش : محمدعلی فریدپناه / خبرنگار ایرنا

منطقه شمال استان خوزستان علاوه بر دارا بودن ظرفیت های فراوان در بخش کشاورزی و کشت و تولید بیش از ۱۲۰ نوع محصول متنوع هم اکنون در حال تبدیل شدن به یکی از قطب های خرمای کشور است.

به گزارش ایرنا نخل خرما یکی از مهمترین و با ارزش‌ترین درختان میوه مناطق گرمسیری است که علاوه بر تولید میوه و ایجاد اشتغال و ارزآوری در مناطق گرم و خشک کشورهای خرماخیز، به عنوان کمربند سبز محیط زیست و چتر حمایتی و پناهگاه سایر محصولات کشاورزی و جانداران فعال در اکوسیستم از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

این گیاه ارزشمند از جمله متحمل‌ترین درختان میوه جهان به شرایط کم‌آبی و شوری آب و خاک است. در مناطق گرم و خشک جنوب کشور افراد زیادی در کار کشت و پرورش نخل خرما و بازاریابی و صادرات و صنایع و فرآورده‌های جانبی آن فعال هستند و امرار معاش خانواده‌های زیادی در مناطق خرماخیز از این طریق صورت می‌گیرد.

به گفته عضو هیئت علمی پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری کشور ، در استان خوزستان، تا چند دهه‌ قبل ، مناطق مستعد تولید خرما محدود به شهرهای جنوب استان از جمله آبادان، خرمشهر، اروندکنار، شادگان، دارخوین و تا حدودی اهواز و بهبهان می‌شد اما تغییرات تدریجی اقلیمی که در سال‌های اخیر شدت بیشتری نیز یافته و باعث جابجایی مرزهای جغرافیایی زیست‌بوم اغلب گیاهان شده است، منطقه توسعه نخل خرما به مناطق شمالی‌تر استان خوزستان گسترش یافته و شهرهای شمال استان و از همه مهمتر شهرستان دزفول رفته رفته در حال تبدیل شدن به قطب جدید خرمای استان و حتی کشور هستند.

“عزیز تراهی” شهرستان دزفول را از جمله مستعدترین مناطق کشور برای توسعه کشاورزی و صنایع مرتبط با آن معرفی کرده و از مهمترین دلایل این استعداد را شرایط خاص اقلیمی در منطقه و آب و خاک حاصلخیز در کنار کشاورزان پیشرو و علاقه مند در زمینه نوآوری در این منطقه بیان می کند.

به گفته وی کشاورزان منطقه دزفول در اغلب کشت‌های جدید و پیشرفته و وسیع در سطح کشور پیشرو بوده و حجم عظیمی از محصولات کشاورزی و باغی را برای تامین نیاز داخلی و صادرات به چندین کشور آسیایی و اروپایی تولید می نمایند.

پژوهشگر مروج ارشد نخیلات کشور با اشاره به کشت ارقام محصولات تجاری و استراتژیک داخلی و خارجی از جمله ارقام درجه یک خرما در باغ ها و نخلستان های شهرستان دزفول گفت: کشاورزان بسیار علاقه مند و دلسوزی در زمینه کشت نخیلات در دزفول وجود دارد که با علاقه فراوان و با درایت کامل نسبت به کشت و کار مهمترین ارقام محصولات تجاری و استراتژیک داخلی و خارجی از جمله ارقام درجه یک خرما را کشت نموده و تولید می کنند.

وی به ثمر نشستن چندین رقم تجاری بین‌المللی خرما از جمله “مجول ” و ” برحی ” با کمیت و کیفیت بسیار عالی در شهرستان دزفول را حاصل تلاش کشاورزان علاقه مند این منطقه دانست و گفت:۲ گونه خرمای مجول و خارک برحی به لحاظ کیفیت از جمله پر طرفدارترین و بازارپسندترین ارقام جهانی خرما می باشند که ظرفیت صادرات به کشورهای مختلف را دارند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری کشور همچنین اظهار داشت: با توجه به کیفیت بالای آب و خاک منطقه و مدیریت مناسب آبیاری و تغذیه کامل درختان خرمای ارقام مختلف و مبارزه صحیح با آفات و بیماری‌ها ، در سالجاری رکورد برداشت بیش از ۳۸۰ کیلوگرم خارک از درخت خرمای رقم برحی کشت بافت در نخلستان خانواده افشار در دزفول به ثبت رسیده که رقم قابل توجهی است.

تراهی همچنین ضمن بازدید از نخلستان مرحوم احمد افشار در دزفول اظهار داشت: وزن برخی از خوشه‌های خارک رقم برحی در این باغ نخیلات تا ۳۸ کیلوگرم نیز بوده ضمن اینکه کیفیت میوه تولیدی این رقم برحی بسیار بالا و از بازارپسندی بسیار عالی برخوردار است.

پژوهشگر مروج ارشد نخیلات کشور اظهار داشت: این ویژگی ها نشان دهنده پتانسیل عظیم منطقه دزفول در کشت و توسعه بهترین ارقام خرمای کشور و جهان است. رشد شاداب و قوی درختان خرمای ارقام مختلف و تولید انبوه میوه با کمیت و کیفیت مناسب برای سال‌های متمادی گواهی است بر جابجایی مناطق پراکنش ارقام خرما و تغییر مناطق جغرافیای مستعد ایجاد نخلستان‌ها از مناطق جنوبی و مرکزی به سمت مناطق شمالی استان خوزستان است که این موضوع نیازمند برنامه های تحقیقاتی و ترویجی در این زمینه است.

وی گفت: نتایج شگفت‌انگیز علاقه مندان و تولید کنندگان در زمینه ارقام مختلف خرما و وجود زمین و آب فراوان و شیرین در منطقه شمال خوزستان به ویژه دزفول همچنین رویکرد و اقبال مناسب کشاورزان شمال خوزستان به توسعه فنی و اصولی ارقام درجه یک خرما و توجه و اهتمام مسئولان بر این موضوع، همه نشان از ظهور قطب جدیدی از توسعه نخیلات در کشور به نام نخیلات شمال استان خوزستان است که طبعا شهرستان دزفول در راس آن قرار دارد.

علی افشار پژوهشگر بخش کشاورزی و از باغداران و نخلداران دزفول نیز گفت: از یک نفر نخل برحی در سال جاری ۳۸۴ کیلوگرم خارک برداشت شده که این میزان برداشت نشان دهنده ظرفیت بالای این شهرستان در تولید خارک است و احتمالا عملکرد رقم برحی در سطح هر هکتار را به بالاتر از ۳۰ تن خارک افزایش می دهد.

وی اظهار داشت: شهرستان دزفول دارای بافت خاک و نیز آب و هوای بسیار مناسب است و در این شهرستان برخی پاجوش های نخل حتی در رقم برحی “کشت بافت” در ۲ سالگی بعد از جابجایی به ثمر نشسته و محصول داده اند.

” کشت بافت ” روش جدید تکثیر خرما از طریق فناوری استفاده از تکثیر بافت مرکزی درخت خرما ( پنیر خرما) می باشد و روشی جایگزین برای تکثیر از روش جابجایی پاجوش خرما است.

اخیرا واریته های جدید خرما به کشور وارد شده و این واریته ها توسط شرکت های داخلی نیز تولید می شوند، این واریته ها از طریق تکثیر به روش کشت بافت تولید شده اند.

پژوهشگر بخش کشاورزی همچنین کشت ترکیبی نخل با گونه های مختلف مرکبات را اقدامی موثر برای جلوگیری از سوختگی سرشاخه درختان مرکبات به لحاظ شدت گرمای منطقه نام برد و گفت: کشت ترکیبی نخل با مرکبات باعث می شود تا رطوبت هوای باغ های مرکبات حفظ شده و سایه اندازی شاخه های نخل نیز مانع از آفتاب سوختگی سر شاخه های مرکبات می شود و همچنین کشت ترکیبی نخل و مرکبات باعث طراوت و کیفیت بسیار مطلوب خارک و رطب درختان نخل می شود.

افشار در عین حال از وضعیت بازار منطقه برای عرضه خارک و رطب تولید دزفول انتقاد کرد و گفت: برای معرفی خارک و رطب تولید دزفول اقدامی صورت نگرفته و لازم است تا بازارچه هایی در این زمینه به همت شهرداری در چند نقطه شهر دزفول راه اندازی شود تا نخلداران محصول خارک و رطب را به صورت مستقیم و با قیمت مناسب و بدون واسطه به مردم عرضه کنند.

وی گفت: برداشت محصول خارک و رطب برحی از نخلستان های منطقه دزفول به لحاظ آب و هوایی منطقه از اوایل شهریورماه آغاز و تا اواخر مهرماه هر سال ادامه دارد.

این باغدار در ادامه با بیان اینکه محصول خارک برحی دزفول به لحاظ کیفیت بالا قابلیت تبدیل شدن به یک برند ملی همچون پرتقال دزفول را دارد گفت: از مسئولان و متولیان امر در بخش کشاورزی انتظار می رود از ظرفیت ایجاد شده در تولید خارک و خرما در دزفول حمایت و پشتیبانی کنند تا این محصولات با کیفیت و بسته بندی مناسب به سراسر کشور و حتی خارج از کشور صادر شود.

دزفول با شرایط خاص آب و هوایی علاوه بر تولید ۱۲۰ نوع محصول زراعی و باغی به ویژه مرکبات، از ظرفیت بسیار بالایی در زمینه کشت و تولید انواع متنوع خارک ، رطب و خرما برخوردار است.

در شهرستان دزفول بیش از ۴۰ هکتار نخلستان وجود دارد که بیشتر آن از ارقام برحی کشت بافت است. میزان برداشت محصول خارک و رطب از سطح هر هکتار نخلستان در دزفول در سال جاری بالاتر از ۲۵ تن برآورد می شود.

توسعه نخلستان به ویژه نوع برحی و مجول در چند سال اخیر از سوی کشاورزان و باغداران دزفول مورد استقبال قرار گرفته است.

در سال‌های اخیر ۲۰ هکتار به مجموع نخلستان‌های دزفول اضافه شده و با توجه به استقبال کشاورزان وسعت آنها همچنان روبه افزایش است.

براساس آمار اعلام شده ۵۰ درصد از سهم صادرات خرما در کشور متعلق به خرمای خوزستان است که به کشورهای مختلف از جمله امارات، قزاقستان، روسیه، استرالیا، ترکیه، تاجیکستان، چک، لهستان، سنگاپور، رومانی و کانادا صادر می‌شود.