عملیات فتح المبین از عملیات های نظامی ایران بر علیه نیروهای عراق، در فروردین ۱۳۶۱ در خلال جنگ ایران و عراق بود، که با تلفات بالای انسانی پس از هفت روز نبرد سنگین و با پیروزی قاطع نیروهای ایرانی و عقب نشینی ارتش عراق، به پایان رسید.

این عملیات در ساعت سی دقیقه بامداد روز دوشنبه ۲ فروردین ۱۳۶۱ در جبهه جنوبی، در منطقه غرب شهرهای دزفول و شوش با وسعت حدود ۲٫۵۰۰ کیلومتر مربع در استان خوزستان انجام شد. طرح ریزی عملیات فتح المبین از اواسط آبان ۱۳۶۰ آغاز شده بود. بسیاری بر این باورند که این عملیات نقطه عطف جنگ ایران و عراق است، که در نهایت منجر به بیرون راندن نیروهای عراقی از بخش بزرگی از خاک خوزستان شد. هر چند برخی دیگر از مفسران جنگ، عملیات بیت المقدس را تعیین کننده ترین عملیات در طول جنگ ایران و عراق می دانند.
عملیات فتح المبین باعث آزادسازی ۲٫۴۰۰ کیلومتر مربع از سرزمین های اشغالی، شامل ده ها بخش و روستا و نیز چندین جاده ارتباطی مهم شد، همچنین شهرهای دزفول، شوش، اندیمشک و پایگاه هوایی دزفول نیز، از دید و تیر مؤثر ارتش عراق خارج گردید.

رشادت رزمندگان لشکر هفت ولیعصر(عج) دزفول در عملیات فتح المبین، آموزش نظامی سردار شهید عبدالحمید صالح‌نژاد به رزمندگان مستقر در پادگان دوکوهه، پشتیبانی مردم دزفول در پشت جبهه‌ها، مردمی که هر آنچه توانستند برای حمایت از جبهه‌ها انجام دادند از جمله اهدا خون، تا مراسم صبحگاه رزمندگان در پادگان دوکوهه و سفرهای غذای ساده، و نیز گزیده‌ای از صبحت‌های پورمحمدی وزیر دادگستری اسبق در جمع رزمندگان لشکر هفت ولیعصر(عج) دزفول و همچنین صحبت مادر شهید میرزاعلی رضازاده تا وعده پیروزی که شهید عبدالحسین بساق‌زاده داد, برای تاریخ به یادگار مانده است فیلمی که در طول ۴۲ سال گذشته دیده نشده است.

عبدالحسین خضریان، جانشین گردان شهید هاشمی‌نژاد با بیان اینکه مردم غیور دزفول در همه جبهه‌ها حضور داشتند، اظهار داشت: تجربه تشکیل گردان برای اولین بار قبل از عملیات طریق قدس به دست آمد که نیروهای رزمنده دزفولی تحت عنوان گردان دزفول در این عملیات با مأموریت گردان خط‌شکن شرکت داشتند. نیروهای شمال خوزستان شامل رزمندگان شهرهای دزفول، اندیمشک و شوش نیز تحت عنوان گردان دزفول اولین تجربه رزم سازمان‌یافته خود را در حین همین عملیات به دست آوردند و کم‌کم زمینه‌های تشکیل تیپ دزفول یا تیپ ۷حضرت ولی‌عصر(عج) در عملیات فتح المبین را پدیدآوردند.

وی ضمن بیان اینکه فرماندهی عملیات را غلامعلی رشید به‌عهده داشت، افزود: عملیات فتح المبین بدون نام دزفول اصلاً معنایی ندارد. قبل از فتح المبین جبهه‌های اطراف دزفول برگرفته از دال پری، تپه چشمه، کرخه، رود کاپن و… به‌فرماندهی نیروهای عملیات دزفول انجام می‌شد. دزفولی‌ها عملیات ایذایی و شناسایی انجام می‌دادند که مقدمه‌ای بر عملیات فتح المبین بود. در عملیات فتح المبین تیپ هفت ولی‌عصر(عج)، ابتدا تیپ ۷مقاومت دزفول نام داشت که بعدها آن را تیپ هفت ولی‌عصر(عج) مطرح کردند. در آن عملیات تیپ هفت ولی‌عصر(عج) به‌استعداد دو تیپ وارد عمل شد که یکی در مناطق جنوب کرخه و جسر نادری مستقر بودند که متشکل از چهار گردان بود و تیپ دیگر در جبهه صالح مشطط موضع گرفته بود. یک سال آنجا عملیات ایذایی انجام داده و شناخت جامعی از دشمن داشتیم. تیپ ما در عملیات فتح المبین به‌خلاف تمام تیپ‌ها با دو فرمانده و دو جانشین در دو جبهه وارد می‌شد.

خضریان به بیان چگونگی عملیات فتح المبین و فتح سایت‌های چهار و پنج و رادار پرداخت و عنوان کرد: ساعت یک شب همان روز اول فتح المبین چهار گردان ما وارد عمل شدند و منطقه را تا سه‌راه قهوه‌خانه پاکسازی کردیم. دو روز در شیار مستقر بودیم که سردار رئوفی بازپس‌گیری سایت چهار و پنج را مطرح کردند. لجستیک سایت ۴ و پنج‌ تپه‌مانند بوده و تپه شاخصی در کار نبود که بتوان مسیر مشخصی را برای هجمه به دشمن انتخاب نمود.

در شیار روفائیه مستقر بودیم که فرمانده قرارگاه نصر شهید حسن باقری، که ما نیروهای تحت فرمان این قرارگاه بودیم، به‌همراه غلامعلی رشید به شیار آمدند تا از نتایج شناسایی اطلاع یابند. کار شناسایی به‌دلیل لجستیک خاص و همسان بودن تپه‌ها دچار اختلال شده بود و نیروهای اطلاعاتی از گردآوری یافته‌های مناسب عاجز مانده بودند.

در حین جلسه باقری با رشید و رئوفی، حاج علی صولتی مسئول اطلاعات تیپ (شهید سوداگر معاون ایشان بود) از میان بومی‌های منطقه دو نفر به‌نام‌های «محسن چنانی و حبش چنانی» را که شناخت جامعی از وضعیت منطقه داشتند و بر منطقه مسلط بودند همراه خود آورد تا جلوی نیروها حرکت کرده و موقعیت سایت ۴ و ۵ رادار را به ما نشان دهند. شهید حسن باقری، صولتی و غلامعلی رشید اقدامات قبل از عملیات را سازماندهی کرده و باز‌پس‌گیری سایت ۵ به گردان شهید دستغیب، سایت ۴ به گردان عمار و رادار به گردان بلال سپرده شد که همه از رزمندگان دزفولی بودند.

نتایج عملیات

– آزادسازی ‌٢۵٠٠ کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی؛ شامل ده‌ها بخش و روستا، سایت ‌۴ و ‌۵ رادار، جاده مهم دزفول – دهلران و … .

– نزدیک شدن نیروهای خودی به مرز در منطقه غرب شوش و دزفول.

– خارج شدن شهرهای دزفول، اندیمشک و شوش و مراکز مهمی همچون پایگاه هوایی دزفول از تیررس توپخانه دشمن و دستیابی به چاه‌های نفت ابوغریب در ارتفاعات تینه.

– انهدام بیش از ‌۴ لشکر،‌٣۶١ دستگاه تانک و نفربر، ‌١٨ فروند هواپیما، ‌٣٠٠ دستگاه خودرو، ‌۵٠ توپ و ‌٣٠ دستگاه مهندسی ارتش عراق.

– به غنیمت گرفته شدن ‌٣٢٠ دستگاه تانک و نفربر، ‌۵٠٠ دستگاه خودرو، ‌١۶۵ توپ، ‌۵٠ دستگاه مهندسی و مقادیر زیادی سلاح و تجهیزات انفرادی.

– به اسارت در آمدن بیش از ‌١۵ هزار تن از نیروهای دشمن.

– کشته و مجروح شدن حدود ‌٢۵ هزار تن از نیروهای دشمن.

شهید احمدسوداگر در یکی از سنگرهای عراقی پس از فتح

از راست: شهیداحمدحسامی، محمدحسن کوسه‌چی، شهیدعظیم محمدی، عبدالمجیدمیرزاپور، علی برازش، از راست ردیف جلو: رضا معصومی، شهیدحسین خلف‌رضائی

رزمندگان تیپ ولی‌عصر(عج) دزفول به‌ روی تأسیسات رادار و سایت۵و۴ پس از فتح

از راست: حسن شاهوارپور، شهیدامیرشوشی‌نسب، محمدعیدی‌مراد

رژه ادوات غنیمتی عراقی در دزفول پس از عملیات فتح المبین

شهید صیاد شیرازی در آغوش آیت الله قاضی دزفولی امام جمعه فقید دزفول پس از پیروزی عملیات فتح المبین