تاریخ و تمدن چند هزار ساله ای که در انبارها خاک می خورد/ دزفول، موزه باستان شناسی ندارد
📝گزارش از : رویارجبی
🔸به گزارش خبرنگار دزآفاق، دزفول، شهری از سپیده دم تاریخ دارای تپه های باستانی متعددی همچون تپه های ثبت ملی چغابنوت و چغامیش و تپه های باستانی دیگری نظیر ده نو، چغاپهن، چغاسرخ و شهر باستانی هوپشن است که هر یک بخشی از تمدنی است که هزاران سال پیش در شمال خوزستان و شهرستان دزفول سرآمد شهرهای دنیا بوده اند.
🔸دزفولی که بر اساس مستندات محکم تاریخی، دارای یک تمدن چند هزارساله است، از داشتن یک موزه باستان شناسی محروم است به طوری که بسیاری از آثار باستانی کشف شده از تپه ها و محوطه های باستانی این شهرستان بصورت پراکنده در موزه های مختلف کشور نگهداری می شوند و یا در انبارهای این موزه ها و یا در گوشه ای از همین شهر در نبود یک موزه خاک می خورند، موضوعی که موجب شده سابقه باستانی دزفول ناشناخته بماند.
🔸بر اساس مستندات دزفول دارای ۴۵ تپه باستانی بوده که بسیاری از آنها به دلیل بی توجهی متولیان و نبود آگاهی در بین ساکنان محلی، بر اثر توسعه اراضی کشاورزی به طور کامل نابود شده اند و تپه هایی که تاکنون ثبت ملی نشده اند نیز در معرض تخریب و نابودی قرار دارند در حالی اگر موزه باستان شناسی دزفول راه اندازی شود زمینه کاوش های باستان شناسی جدید برای باستان شناسان بومی شهرستان، کشور و خارج از کشور ایجاد می شود و این امر علاوه بر کشف آثار باستانی فراوان موجب احیای مناطق و محوطه های باستانی دزفول و جلوگیری از نابودی یک تاریخ و تمدن چند هزار ساله خواهد شد.
🔸موزه ها از معدود مراکزِ حافظِ یادگارانِ نسل ها و دوره های گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند و هر یک از اشیاء موجود در موزه ها در عین بی زبانی به هزار زبان سخن می گویند زیرا اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارائه می دهند.
🔸بدیهی است که نبود موزه باستان شناسی در دزفول موجب شده تا در تمام این سالها، ظرفیت های باستان شناسی این شهرستان مهجور بماند بنابراین بدیهی است راه اندازی این موزه علاوه بر احیا و توسعه حوزه گردشگری دزفول و شناساندن بیش از پیش سابقه تمدنی دزفول موجب رهایی آثار باستانی این شهر از سرگردانی و راهی برای حفظ و نگهداری میراث این شهر کهن و معرفی آن به گردشگران سراسر دنیا خواهد بود.
♦️بخش دوم
⭕کشف اولین لوح موسیقی در تاریخ موسیقی جهان، اولین لوح خشتی ایران و قدیمی ترین سند دریانوردی ایرانیان در دزفول
🔹مدیر انجمن دوستداران و پژوهشگران دزفول در گفت و گو با خبرنگار دزآفاق در خصوص سابقه تمدنی دزفول و لزوم راه اندازی موزه باستان شناسی در این شهرستان اظهار کرد: بر اساس کاوش های باستان شناسان موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو در منطقه، شهرستان دزفول تمدنی کهن و پیش از تاریخ را در دل خود جای داده است و آغاز سکونت انسان‌ها در این شهرستان از تپه‌های چغابنوت آغاز می‌شود.
🔸محمد آذرکیش افزود: باستان‌شناسان دانشگاه شیکاگو در سه دوره حفاری پیش از انقلاب در این منطقه، دریافته اند که قدمت تپه های چغابنوت که با شماره ۳۲۳۲ در فهرست آثار ارزشمند ملی ایران نیز به ثبت رسیده، به میانه هزاره هشتم پیش از میلاد (نزدیک به ۱۰ هزار سال) می‌رسد و نشان دهنده آغاز زندگی گروهی قبل از اختراع سفال در شهرستان دزفول است.
🔹وی عنوان کرد: این سابقه نشان می دهد که منطقه چغابنوت قدیمی ترین منطقه زیستی گروهی انسان ها در استان خوزستان است. تپه‌های باستانی چغابنوت دربرگیرنده فازهای نوسنگی پیش از سفال و سفال‌دار اولیه است. پس از آن زندگی در شهرستان دزفول در دوره عتیق در حوزه دشت شوشان شرقی در تپه‌های چغامیش جریان می یابد.
🔸مدیر انجمن دزپارس با بیان اینکه تپه های ثبت ملی چغامیش و چغابنوت گنجینه کاملی از دوره های مختلف باستانی است، گفت: در این تپه‌ها آثار باستانی بسیار مهم و متعددی کشف شده است.
🔹آذرکیش اضافه کرد: از آثار باستانی مهم کشف شده در تپه چغامیش می‌توان به اولین لوح خشتی ایران اشاره کرد که نشان‌دهنده آغاز دوره خط و نوشتن در این منطقه است و از آن به عنوان اولین مرکز خط و کتاب ایران یاد می‌شود.
🔸این فعال گردشگری تصریح کرد: صحنه همنوازی با سازهای موسیقی دیگر اثر باستانی کشف شده در دزفول است که قدمت آن به بیش از ۵ هزار سال می‌رسد و از آن به عنوان اولین لوح موسیقی در تاریخ موسیقی جهان یاد می‌شود. همچنین یک مُهر گِلی در منطقه چغامیش یافت شده که تصویر قایقی بزرگ بر روی آن حک شده که از آن به عنوان قدیمی ترین سند دریانوردی ایرانیان یاد می شود.
🔹آذرکیش بیان کرد: آثار متعدد دیگری مربوط به هزاره چهارم و پنجم پیش از میلاد تا دوره هخامنشی نیز در تپه باستانی چغامیش توسط باستان‌شناس مشهوری نظیر خانم هلن کنتر، پروفسور دلوگاز و پروفسور علیزاده از اساتید برجسته باستان‌شناسی دانشگاه شیکاگو کشف شده است که هر یک نشان دهنده تمدنی غنی در این منطقه است.
🔸وی خاطرنشان کرد: دزفول با وجود برخورداری از این سابقه درخشان تاریخی، فاقد موزه باستان شناسی است و این امر موجب شده تا آثار باستانی کشف شده از دزفول در انبارهای موزه‌های مختلف کشور و برخی نیز در موزه دانشگاه شیکاگو نگهداری شوند و همین موضوع سبب شده تا معرفی صحیح و اطلاعات درستی از سابقه باستان‌شناسی شهرستان دزفول برای همگان وجود نداشته باشد.
🔹آذرکیش با بیان اینکه برخی آثار باستانی کشف شده از دزفول در موزه ایران باستان به صورت پراکنده و بدون ذکر نامی از دزفول نگهداری می شوند، یادآور شد: چندین اثر کشف شده از تپه های باستانی چغامیش و چغابنوت دزفول در موزه ایران باستان واقع در تهران نگهداری می شوند که در کنار این اشیا تنها به ذکر نام چغامیش و چغابنوت اکتفا شده و نامی از دزفول آورده نشده است.
🔸مدیر انجمن دوستداران و پژوهشگران دزفول بیان کرد: نبود اطلاع رسانی صحیح در خصوص سابقه تمدنی درخشان دزفول و پراکندگی آثار باستانی این شهر سبب شده که با وجود چند جلد مطالعات باستان شناسی در خصوص دزفول در سایت دانشگاه شیکاگو، فرصت آشنایی درست با سابقه باستانی و تمدن این شهرستان از محققان و علاقه‌مندان گرفته شود.
🔹آذرکیش با بیان اینکه راه اندازی موزه باستان شناسی در دزفول علاوه بر ایجاد مکانی مناسب و امن برای نگهداری و ساماندهی صحیح آثار، فرصت تحقیق در خصوص قدمت و ارزش‌های علمی و باستانی منطقه و زمینه ای برای ادامه کاوش‌ها در تپه‌های باستانی دزفول را فراهم می آورد، افزود: از آنجایی که دزفول مهد تولید سفال بوده است، راه اندازی این موزه ضمن رونق بیشتر صنعت گردشگری دزفول، زمینه ای را برای هنرمندان فراهم می آورد تا به تولید و عرضه آثار سفالی به عنوان نماد و سوغات دزفول بپردازند.
🔸مدیر انجمن دزپارس در پایان گفت: فعالان گردشگری دزفول از سال ها پیش در حال پیگیری و اطلاع رسانی پیرامون اهمیت راه اندازی موزه باستان شناسی در این شهرستان هستند که انتظار می رود این مهم توسط متولیان با جدیت دنبال شود تا با راه اندازی این موزه شاهد یک تحول فرهنگی در دزفول باشیم.
⬅️رئیس شورای شهر دزفول: راه اندازی موزه باستان شناسی با ضریب حساسیت بالا، در دستور کار شورای شهر است
⬅️رئیس اداره میراث فرهنگی دزفول: راه اندازی موزه باستان شناسی در گرو اختصاص زمین مناسب
🔹رئیس شورای اسلامی شهر دزفول در گفت و گو با خبرنگار دزآفاق، اظهار کرد: از زمان روی کار آمدن شورای جدید از طریق رسانه ها و پیگیری های فعالان گردشگری به اهمیت وجود یک موزه باستان شناسی در دزفول بر ما آشکار شد و اکنون مدتی است پیگیری برای تحقق این مهم در دستور کار شورای شهر قرار گرفته است.
🔸محمدحسن پرآور با بیان اینکه اختصاص یک زمین مهمترین اقدام برای راه اندازی موزه باستان شناسی دزفوا است، افزود: طی روزهای اخیر یک نشست با رئیس اداره مسکن و شهرسازی در این زمینه برگزار کردیم. رئیس این اداره یک زمین به متراژ هزار متر در مجاورت دانشگاه آزاد پیشنهاد داد که این زمین در طرح جامع شهری نیز برای راه اندازی موزه در نظر گرفته شده است اما این زمین به دلیل موقعیت جغرافیایی نامناسب چندان مورد قبول بنده نیست.
🔹وی عنوان کرد: نگاه ما به موزه وسعت نظر بیشتری دارد چرا که یک موزه باستان شناسی درخور شان دزفول مستلزم برخورداری از محوطه و بخش های مختلف است و همچون سایر مکان های این چنینی قطعا در آینده دست خوش توسعه خواهد بود. از سویی به دلیل اینکه اداره میراث فرهنگی دزفول مکان اختصاصی ندارد احتمال دارد طبقه دوم زمینی که به موزه اختصاص خواهد یافت تبدیل به سایت اداری اداره میراث فرهنگی شود بنابراین لازم است وسعت زمین بیشتر از هزار متر مربع باشد.
🔸رئیس شورای اسلامی شهر دزفول با بیان اینکه بهتر است این موزه باستان شناسی در دل بافت تاریخی قرار داشته باشد، گفت: در بسیاری از شهرهای کشور و دنیا که دارای بافت تاریخی هستند شاهد رونق فرهنگی و گردشگری در آن منطقه هستیم این در حالی است که بافت تاریخی دزفول به دلیل کم توجهی ها به نوعی تخلیه شده و بسیاری از آثار و بناهای این بافت ارزشمند در حال تخریب است و وضعیت کنونی آن اسف بار است، بنابراین ضروری است با اجرای یکسری اقدامات زندگی و روح تازه ای در این بافت جریان یابد که قطعا احداث موزه باستان شناسی در دلِ بافت کهن می تواند این مهم را محقق کند.
🔹پرآور اضافه کرد: درصورتی که بتوانیم یک زمین در بافت تاریخی تهیه و تامین شود با توجه به جنبه تاریخی که مکان موزه خواهد شد در نتیجه بحث متراژ زمین دیگر چندان مطرح نخواهد بود.
🔸وی با بیان اینکه شورای شهر با جدیت در حال پیگیری برای اختصاص زمین جهت احداث موزه باستان شناسی است، تصریح کرد: این امر در کمیته فرهنگ که زیرمجموعه کمیسیون اقتصادی شورا است و از طرفی در کمیسیون فرهنگی شورای شهر مطرح و با ضریب حساسیت بالا در حال پیگیری است و تا حصول نتیجه مطلوب ادامه خواهد داشت.
🔹رئیس شورای اسلامی شهر دزفول در پاسخ به این پرسش که در صورت تهیه و اختصاص زمین، هزینه احداث و راه اندازی موزه چگونه تامین خواهد شد، توضیح داد: طی صحبت هایی که با اداره و اداره کل میراث فرهنگی دزفول و استان داشته ایم اعلام کردند که وزارت خانه برای تامین اعتبار این موزه قول مساعدت داده است و اکنون این امر صرفا اندرخم اختصاص یک زمین است.
🔸پرآور در ادامه با اشاره به خلاهای فراوان در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری دزفول، عنوان کرد: شورای شهر با همکاری شهرداری نگاه ویژه ای به بحث گردشگری دارد چرا که با احیا و رونق این بخش می توان به درآمد پایدار برای دزفول دست یافت، در این راستا شورای شهر دزفول پذیرای ایده ها و پیشنهادات فعالان گردشگری، صاحب نظران و سرمایه گذاران است. باید شرایط به گونه ای شود که تحول بزرگی در حوزه میراث و گردشگری دزفول شکل بگیرد.
🔹وی در ادامه با اشاره به ظرفیت های متعدد دزفول در حوزه گردشگری، گفت: دزفول در زمینه گردشگری دفاع مقدس حرف های زیادی برای گفتن دارد، هرچند اقداماتی نظیر باغ موزه دفاع مقدس نیز اجرا شده اما کافی نیست و دیگر ظرفیت های موجود در حوزه گردشگری دفاع مقدس دزفول نیز باید شکوفا شوند.
***********************
🔹رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دزفول نیز در گفت و گو با خبرنگار دزآفاق، اظهار کرد: بازدید از زمینی که اداره مسکن و شهرسازی برای احداث موزه در نظر گرفته انجام شد اما این طرح مستلزم یک زمین با موقعیت بهتر و متراژ بیشتر است.
🔹مهدی چناری با بیان اینکه این اداره در تکاپو برای اختصاص یافتن یک زمین مناسب است، افزود: با پیگیری های صورت گرفته توافقاتی با وزارت میراث فرهنگی در زمینه اعتبار احداث این موزه صورت گرفته بنابراین مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
🔹وی عنوان کرد: اگر زمین مناسب اختصاص یابد با توجه به اینکه اداره میراث فرهنگی دارای یک مکان ثابت نیست ممکن است طبقه دوم این زمین تبدیل به سایت اداری این اداره شود ضمن اینکه پیشنهاد داده شده تا طبقه سوم این پروژه نیز به یک نمایشگاه صنایع دستی تبدیل شود.
🔹رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دزفول به وجود تعداد قابل‌توجهی از اشیای تاریخی مکشوفه متعلق به دزفول در موزه ایران باستان اشاره کرد و گفت: در صورت راه‌اندازی موزه باستان‌شناسی در دزفول می‌توانیم اشیای تاریخی و باستانی متعلق به دزفول را که در موزه ایران باستان نگهداری می‌شوند، به صورت امانت در موزه باستان شناسی دزفول نگهداری شوند که البته این امر باید بر اساس قانون بررسی و اجرایی خواهد شد.